Kan je aan emotieregulatie werken bij kinderen en jongeren met een zwakke interoceptie?
Sara, een creatieve en productieve H.A.P.P.Y.-coach werkt in haar klas buitengewoon onderwijs voor kinderen met autisme niet alleen rond H.A.P.P.Y. maar ook rond sociaal denken en rond interoceptie. Van collega’s uit het onderwijs krijgt ze vaak vragen, vooral over haar lessen en activiteiten rond interoceptie. Veel leerkrachten worden geconfronteerd met emotieregulatieproblemen bij hun leerlingen met autisme en denken – terecht overigens – dat het werken aan interoceptie een positief effect zal hebben op de emotieregulatie.
Interoceptie is bij veel kinderen met autisme niet goed ontwikkeld. Dat leidt behalve tot emotieregulatieproblemen soms ook tot eet- en slaapproblemen en problemen met zindelijkheid. Er is ondertussen ook goed en degelijk materiaal ontwikkeld om kinderen (met autisme) hun lichaam beter te leren kennen. Zo zijn er alle materialen ontwikkeld door mijn goede vriendin Kelly Mahler. Kelly ontwikkelde niet alleen een volledig interoceptiecurriculum maar ook diverse materialen waarmee je als coach, therapeut of leerkracht leuke activiteiten kan aanbieden waarmee kinderen hun lichaam verkennen en werken aan emotieregulatie en ontspanning. Ik kan Kelly’s werk en haar cursussen en lezingen meer dan warm aanbevelen.
Ik kreeg van Kelly alle materialen en samen met sterkmakers in autisme, maar ook H.A.P.P.Y.-coach Sara, ga ik bekijken hoe we die schat aan educatieve materialen beschikbaar kunnen maken aan mensen in Vlaanderen en Nederland. Kelly gaf mij daartoe exclusief de toestemming.
Zolang die materialen er niet zijn, kan je toch al aan het ultieme doel van interoceptie werken, met name kinderen en jongeren leren hoe ze een goed-gevoel kunnen creëren. Het interoceptiecurriculum van Kelly Mahler bestaat immers uit drie delen, waarvan het laatste de actielessen zijn die een kind helpen om zijn eigen “goed-gevoel strategieën” te gaan ontwikkelen. (Deel 1 zijn de lichaamslessen en deel 2 de emotielessen).
Van het leren opmerken en beschrijven van lichaamssignalen over het leren koppelen van deze signalen aan emoties en die kennis en vaardigheden omzetten in emotieregulatiestrategieën is een lang proces. Sommige kinderen maken slechts heel langzaam vorderingen hierin. Sommigen zullen zelfs hun leven lang moeite hebben met het monitoren en reguleren van de eigen lichaamssignalen. Kelly en ikzelf zijn hierover in gesprek wat de mogelijke redenen hiervoor kunnen zijn, maar aangezien emoties niets anders zijn dan interoceptieve voorspellingen en we ondertussen weten dat in autisme de balans tussen prior (model) en sensorische input niet zo goed zit, zouden de moeilijkheden inzake interoceptie ook het gevolg kunnen zijn van een onbewust brein dat niet zo goed ruis van signaal kan onderscheiden, ook niet inzake de eigen lichaamssignalen.
Toch kan je ook bij kinderen met autisme die hun lichaamssignalen niet goed kunnen detecteren of onderkennen werken aan goed-gevoel en emotieregulatie.
Veel van de strategieën in H.A.P.P.Y. vereisen geen interoceptief bewustzijn. Het is net eigen aan H.A.P.P.Y. dat de strategieën vooral focussen op gestructureerde en ingeplande welzijnsactiviteiten, waaronder heel wat lichamelijke activiteiten die voor rust en ontspanning zorgen, ook wanneer je de eigen spanning niet kan inschatten. De klassieke emotieregulatie interventies die ik momenteel zie, bestaan uit emotiethermometers met verschillende kleurzones en wat te doen bij elke kleur. Die werkt niet bij kinderen die niet kunnen inschatten in welke zone ze zitten, maar evenmin bij kinderen die van groen direct naar rood gaan. De activiteiten in een H.A.P.P.Y.-plan vergen niet dat je eerst jezelf moet gaan inschalen, maar zijn activiteiten waarvan wetenschappelijk bewezen is dat ze de emotieregulatie bevorderen. Zo bevat een goed H.A.P.P.Y.-plan meerdere activiteiten die de hartcoherentie bevorderen, waaronder ademhalingsoefeningen maar ook beweging en basale sensorische goed-gevoel activiteiten.
Sara, de H.A.P.P.Y.-coach, noemt H.A.P.P.Y. dan ook de ‘short-cut’ voor haar leerlingen die een zwakke interoceptievaardigheid hebben.
Uiteraard kunnen het H.A.P.P.Y. programma en werken aan interoceptie perfect elkaar aanvullen. Om die reden wordt het interoceptiecurriculum van Kelly Mahler ook altijd aangeraden in de H.A.P.P.Y.-coach training.
En nu kan ik – dankzij Kelly – nog een stap verder gaan. Ik mag van Kelly onder de mensen die dit jaar een H.A.P.P.Y.-coach training volgen, 10 exemplaren van het interoceptiecurriculum wegschenken (marktwaarde 159 US dollar). Interesse? Laat me dan weten met wie jij aan interoceptie wil gaan werken, in welke context en vooral waarom. Ik wil immers dat mensen met een motivatie voor het werken aan interoceptie kans maken op dat geschenk. Mail me met jouw motivatie. Tijdens de H.A.P.P.Y.-coach training kom je te weten of je bij één van de tien gelukkigen bent. Er is dit jaar nog één online training (in het Engels) en één live in person (in het Nederlands).